Subiektywny przegląd ważnych, zabawnych i tragicznych wydarzeń z dziejów szesnastowiecznego Poznania

Dziś kolejny zestaw dat, obrazujących historię Poznania we wszystkich jej aspektach, tym razem w XVI wieku, czyli w okresie największej świetności Poznania. Miasto rozkwitało pod względem gospodarczym, społecznym i kulturowym. Stolica Wielkopolski najeżała, obok Krakowa, Lwowa i Gdańska, do najważniejszych i największych miast Rzeczpospolitej.  Kilka tygodni temu opublikowałem podobny przegląd wydarzeń, dotyczących średniowiecza. Chcę w ten sposób ukazać czym żyli poznaniacy w minionych wiekach i które wydarzenia w skali miasta i kraju uznawali za godne odnotowania w kronikach miejskich. Zapraszam do lektury.    

1502 r. – W ostatnich dniach maja Warta wystąpiła z brzegów, powodując powódź w mieście. Fala powodziowa była tak duża, że musiano procesji po mieście zaniechać. Powodzie zdarzały się w mieście średnio co 7 lat, powodując mniejsze lub większe straty.

1504 r. – Król Aleksander Jagiellończyk wydał dokument zmieniający ustrój miasta Poznania na wzór Krakowa, mianując dożywotnio szesnastu rajców, z których co roku starosta generalny wielkopolski
wyznaczał ośmiu do urzędowania. Rajcowie ci pełnili kolejno funkcje burmistrzowskie.

1509 r. – Zygmunt I chcąc pojąć w małżeństwo córkę księcia meklemburskiego, wyprawił do niego w poselstwie Jana Łaskiego, kanclerza koronnego, Jana Lubrańskiego, biskupa poznańskiego i Krzysztofa Szydłowieckiego, podkomorzego koronnego. Poselstwo to jadąc do Meklemburgii przybyło do Poznania z licznym orszakiem dworzan. Tymczasem wybuchła wojna wołoska i inne okoliczności zmieniły zamiar Zygmunta i posłowie odebrali w Poznaniu przez gońca rozkaz, aby dalej nie jechali. (M. Bielski).

1513 r. – Podczas pobytu w Poznaniu pary królewskiej, króla Zygmunta I Starego i jego pierwszej żony, Barbary, królowa urodziła córkę, Jadwigę, którą później wydano za mąż za margrabiego brandenburskiego, Joachima.

Król Zygmunt I Stary. Źródło: Wikimedia.

1518 r. – Mieszczanin poznański, Jan Krypa otrzymał od króla Zygmunta Starego prawo wywozu do Turcji 80 cetnarów cyny bez żadnych opłat celnych.

1519 r. – Biskup poznański, Jan Lubrański ufundował kolegium, zwane później Kolegium Lubrańskiego.

1522 r. – Pierwsze kazania w duchu nauk Marcina Lutra w Poznaniu – początek reformacji w tym mieście.

1528 r. – Od września do listopada Poznań stał się miejscem rozmów dyplomatycznych w sprawie króla węgierskiego Jana Zapolyi. Zjechali tu przedstawiciele króla polskiego i węgierskiego, a także cesarza Karola V i króla Ferdynanda I – Habsburgów.  

1531 r. – Mieszczka poznańska Agnieszka Begwina założyła dla biednych szpital, uposażywszy go z własnego majątku.

1532 r. – Pewien szlachcic nazwiskiem Chojeński z kilkunastoma ludźmi najechał katedrę i kanonię w Poznaniu, prawdopodobnie w celach rabunkowych.

1535 r. – Andrzej I Górka w nagrodę za sukcesy w wojnie w Moskwą, otrzymał od króla Zygmunta Starego kasztelanię poznańską i starostwo generalne wielkopolskie.

1536 r. – 2 maja wybuchł jeden z największych pożarów w dziejach Poznania, niszcząc znaczną część miasta, w tym ratusz, zamek i bramę Wroniecką.

1544 r. – Spalono żywcem posądzoną o czary Dorotę Gnieczkową.

1548 r. – Skazano na ścięcie kata i jego pomocnika za to, że zabili na moście Chwaliszewskim chłopa, który chciał uprowadzić swoją siostrę z domu publicznego, którym zarządzał tenże kat.

1550r. – Rada miejska zawarła układ z architektem Janem Baptystą Quadro z Lugano na budowę nowego ratusza.

Rzeźba J.B. Quadro z Lugano. Źródło: Wikimedia.

1554 r. – Duchowieństwo katolickie chcąc wstrzymać postępy reformacji, wymogło na biskupie ustanowienie inkwizytora w osobie Pawła Sarbina, dominikanina.

1557 r. – Słynny lekarz, Józef Struś został wybrany burmistrzem Poznania. (patrz link: http://poznanskiehistorie.blogspot.com/2011/06/jozef-strus-1510-1568.html).

1564 r. – Aptekarze poznańscy otrzymali pozwolenie na handel korzeniami i innymi przyprawami.

1567 r. – 8 stycznia w pałacu Górków przy ulicy Wodnej zebrał się synod wielkopolskich luteran, w którym wzięli także udział przedstawiciele czołowych rodów wielkopolskich, sprzyjających reformacji: Górków, Ostrorogów, Leszczyńskich, Tomickich i innych.

Pałac Górków. Źródło: Wikimedia.

1571 r. Wybudowano nową, murowaną miejską szubienicę. Miejsce kaźni znajdowało się na Wildzie, w okolicach dzisiejszego szpitala ortopedycznego.

1573 r. – Otwarto Kolegium Jezuickie.

1574 r. – 4 lutego przybył do Poznania król Henryk Walezy.

1574 r. – Anna Cieślina utopiona została w Warcie za namawiania i wodzenie młodych dziewic do nierządu. Schwytano ją na gorącym uczynku, gdy pewnemu Francuzowi [z orszaku Walezego] własną córkę Reginę, dziewicę 16-letnią, do zaspokojenia chuci cielesnej zaprowadziła. Córkę jej Reginę osmagano przed ratuszem rózgami i oddano na służbę z zagrożeniem losem matki, gdyby w ślady jej wstąpić miała.

1576 r. – Król Stefan Batory wydał polecenie magistratowi poznańskiemu, aby wydalał z miasta kupców szkockich nie mających posiadłości w Poznaniu.

Król Stefan Batory. Źródło: Wikimedia.

1581 r. – W Warcie utopiono plebankę imieniem Regina za kradzież trzech lichtarzy z katedry.

1583 r. – W piwnicach ratusza wybudowano izbę tortur.

1588 r. – Przeprowadzono remont bramy Wrocławskiej.

1590 r. – Król Zygmunt III Waza wydał postanowienie, aby w miejsce spalonych domów, budowano domy tylko z cegieł lub muru pruskiego.

1593 r. – Zmarł wojewoda poznański Stanisław Górka ostatni przedstawiciel tego rodu.

1598 r. – Wyznaczono granicę między Sołaczem, Golęcinem, Jeżycami i Sykowem przez usypanie specjalnych kopców ziemnych.

Źródło:

Zygmunt Boras, Lech Trzeciakowski, W dawnym Poznaniu. Fakty i wydarzenia z dziejów miasta do roku 1918, Poznań 1971.