Subiektywny przegląd ważnych, zabawnych i tragicznych wydarzeń z dziejów osiemnastowiecznego Poznania

Wiek XVIII, zwany też „Wiekiem Świateł”, lub po prostu „Oświeceniem”, wiek racjonalizmu, libertynizmu, okultyzmu i monarchii absolutnych, wiek Woltera, Casanovy i Mozarta, nie zapisał się chwalebnie w dziejach Poznania. Pierwsze kilkanaście lat tego właśnie stulecia, to nieustanne pochody wojsk rosyjskich, saskich, szwedzkich i polskich. Przez stolicę Wielkopolski przechodził bowiem front Wielkiej Wojny Północnej (1700 – 1721). Skala zniszczeń i grabieży miasta w tym czasie spowodowała, że trudno było odróżnić przyjaciół od wrogów, wszyscy bowiem rabowali, palili i gwałcili w takim samym stopniu. Podobnie rzecz się miała podczas wojny siedmioletniej (1756 – 1763), kiedy to Poznań stał się bazą wypadową dla Prusaków i Rosjan, choć sama Rzeczpospolita nie brała udziału w tej wojnie.  Wiek XVIII dla Poznania i całej Wielkopolski skończył się w 1793 roku, II rozbiorem Polski i włączeniem tej dzielnicy do państwa pruskiego.

1702 r. – W mieście przebywał Stanisław Leszczyński, przyszły król Polski z namaszczenia Szwedów.

1703 r. – Wojska szwedzkie zdobyły Poznań.

1704 r. – Nieudane oblężenie Poznania przez wojska saskie, rosyjskie i wierne Augustowi II oddziały polskie. Szwedzi utrzymali jednak miasto.

1707 r. – Do Poznania przybył król szwedzki, Karol XII.

Karol XII, król Szwecji. Źródło: Wikimedia.

1709 r. – Szwedzi na wieść o klęsce Karola XII w bitwie pod Połtawą z siłami rosyjskimi, opuściły miasto.

1711 r. – Poznań został zajęty przez wojska saskie i rosyjskie.

1715 r. – Do miasta przybył król August II Mocny.

1719 r. – Do podpoznańskiego Lubonia przybyła pierwsza grupa osadników z niemieckiego Bambergu, nazwanych wkrótce Bambrami.

1720 r. – Ścięto Michała Hakiewicza za uprawianie sodomii (homoseksualizmu), a jego wspólnika – Stefana Roszkowskiego na karę więzienia, a następnie chłosty i wygnania z miasta.

1722 r. – Ścięto niejakiego Andrzeja Bocheńskiego za podpisanie cyrografu z diabłem własną krwią i przekazania mu własnej duszy, choć diabła on nigdy nie widział.

1736 r. – W lipcu wskutek ulewnych deszczów Warta wystąpiła z brzegów i zalała miasto. Była to jednak z największych powodzi w dziejach Poznania.

Źródło: www.poznan.pl

1740 r. – Widziano w Poznaniu osobliwe zjawisko natury. Zachodzące słońce pokazało się w trzech tarczach.

1742 r. – Ukazała się w Poznaniu książka bernardyna O. Gamalskiego, zatytułowana Przestrogi duchowne sędziom, inwestygatorom i instygatorom czarownic potrzebne, w której autor bardzo ostro występuje przeciw paleniu na stosach rzekomych czarownic.

1753 r. – Odbyły się w Poznaniu uroczystości związane z pięćsetną rocznicą lokacji miasta na prawie niemieckim.

1756 r. – Zmarł w mieście ponad stuletni starzec – szlachcic Szymański, który brał udział w odsieczy wiedeńskiej Jana III Sobieskiego w 1683 roku.

1764 r. – Z okazji koronacji króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, odbyły się Poznaniu wielkie uroczystości. 

Stanisław August Poniatowski, król Polski. Źródło: Wikimedia.

1767 r. – Ukończono trwające trzy lata prace renowacyjne w katedrze poznańskiej.

1768 r. – W Poznaniu odbył się zjazd generalny szlachty wielkopolskiej. Radzono nad przystąpieniem do konfederacji barskiej.

1769 r. – Dnia 11 sierpnia Jan z Gdańska wyznania luterskiego, szpieg rosyjski, schwytany przez konfederatów pragnąc życie ocalić przyjął w kościele jezuickim religię katolicką. Mimo to darto z niego z tyłu pasy, a potem ścięto na Rynku.

1772 r. – 30 września o północy wybuchł pożar w katedrze. Ogień strawił obie wieże, dach, ołtarze, ławki i wiele sprzętów liturgicznych. Ocalało tylko kilka kaplic.

1773 r. – Od uderzenia pioruna spłonęła kolegiata farna św. Marii Magdaleny.

1778 r. - Zamieszkali w Poznaniu Grecy w wielkiej procesji udali się na przedmieścia św. Rocha, gdzie pop poświęcił Wartę (prawosławne święto Jordanu). Była to prawdopodobnie największa uroczystość prawosławna w dziejach Poznania.

1779 r. – Rozpoczęła się dziesięcioletnia działalność Komisji Dobrego Porządku w Poznaniu, dzięki której miasto podniosło się z upadku, a liczba ludności dwukrotnie wzrosła.

1780 r. – Powstała w Poznaniu loża masońska pod nazwą „La constance couronnee” („Stałość uwieńczona”). Pierwszym mistrzem loży był Ignacy Działyński.

Symbole wolnomularskie (masońskie). Źródło: Wikimedia.

1787 r. – Dnia 16 września pogorzała znaczna część wsi miejskiej Rataje. Zapalił ją pastuch, strzelając z klucza pomiędzy budynkami.

1791 r. – W maju odbyły się uroczystości z okazji uchwalenia Konstytucji 3 Maja.

1793 r. – 31 sierpnia wojska pruskie zajęły Poznań, wykonując postanowienia traktatu rozbiorowego, zawartego z Rosją. 10 października przybył do Poznania król pruski Fryderyk Wilhelm II. W czasie kilkudniowego pobytu, król mieszkał w pałacu Działyńskich przy Starym Rynku.

Fryderyk Wilhelm II, król Prus. Źródło: Wikimedia.

Źródło:

Zygmunt Boras, Lech Trzeciakowski, W dawnym Poznaniu. Fakty i wydarzenia z dziejów miasta do roku 1918, Poznań 1971.