Subiektywny przegląd ważnych, zabawnych i tragicznych wydarzeń z dziejów siedemnastowiecznego Poznania

Wiek XVII był znamienny dla Poznania. Miasto w 1 poł. tego wieku, cieszyło się jeszcze swym „złotym wiekiem”. Stolica Wielkopolski powoli wkraczała w epokę baroku i kontrreformacji. Cieszyła się także pokojem i pomyślnością. Ostatni raz obce wojska oblegały to miasto w XIV wieku. Sytuacja miała się jednak wkrótce zmienić. W 1655 roku wojska szwedzkie wkroczyły do Poznania. Rok później Szwedów zastąpili Brandenburczycy. Poznań został ograbiony, a dużej mierze zniszczony i wyludniony. Dla miasta oznaczało to kres świetności. Odtąd obce wojska często przekraczały bramy miasta, a czego nie dokonali żołnierze, dokonały zarazy i płomienie.

1600 r. – Król Zygmunt III Waza potwierdził na sejmie w Krakowie ugodę między miastem Poznaniem, a klasztorem Karmelitów w sprawie posiadłości klasztornych na Ratajach i Starołęce.

1603 r. – w środę przed świętem św. Pryski, w noc, pospólstwo i uczniowie jezuiccy napadli na kościół luterski za miastem leżący i zniszczyli go, powybijawszy drzwi i okna, porąbawszy ławki i ołtarz, popsuwszy i zabrawszy kilkanaście kobiercy, lichtarzy itp. sprzętów kościelnych.

1605 r. – Biskup poznański Wawrzyniec Goślicki przekazał zakonowi jezuitów prawie całą bibliotekę przy kolegiacie Św. Marii Magdaleny.

1607 r. – Przy ulicy Wodnej rozpoczęto budowę gmachu mennicy.

1611 r. – Dekretem króla Zygmunta III Wazy, miasteczko Stanisławowo, zwane także Łaciną (okolice mostu Świętego Rocha) zostało ostatecznie włączone w granice miasta. 

Król Zygmunt III Waza. Źródło: Wikimedia.

1612 r. – Według inwentarzy miejskich, folwarki miejskie na Żegrzu i Ratajach wyprodukowały w 1612 roku: pszenicy kop 341, żyta kop 240, jęczmienia kop 102, grochu wozów 30, prosa kop 7, tatarki kop 11, lnu kopy półtorej. Ponadto folwarki hodowały 105 sztuk bydła rogatego i 100 świń. Trzymano za to tylko 7 koni.

1613 r. – Wybuchł pożar w dzielnicy żydowskiej.

1616 r. – Uczniowie kolegium jezuickiego wraz z tłumem zniszczyli kościoły luteran i braci czeskich.  

1621 r. – W Poznaniu zatrzymał się podkomorzy Jerzy Ossoliński, którego Zygmunt III Waza wysłał z poselstwem do Londynu prosząc o pomoc w wojnie z Turkami.

Jerzy Ossoliński. Źródło: Wikimedia.

1623 r. – Do Poznania przybył król Zygmunt III Waza wraz z królową Konstancją, synem Władysławem i córką Anną.

1636 r. – Tegoż roku szlachta Krzysztof Bogołomski i Jan Czerwiński przybrawszy sobie kilku innych towarzyszy swawoli, naszli wśród dnia dom niejakiej Katarzyny, bednarki, w Rynku i zgwałcili ją. Potem udali się z bronią w ręku na ulicę Żydowską, gdzie bili i siekli każdego, a towary po ulicy rozrzucali. Z Żydowskiej ulicy wrócili na Rynek, wpadli do domu doktora Janeckiego – natenczas burmistrza poznańskiego – sługi jego ranili i jego samego byliby zabili, gdyby się nie był zamknął w komnacie. Tym bezprawiom ludzi wyuzdanych na wszelkie występki położyła kres wysłana z Ratusza straż miejska.

1637 r. – W styczniu spaliła się Śródka. Król Władysław IV zwolnił pogorzelców od wszelkich ciężarów na okres czterech lat. 

Król Władysław IV. Źródło: Wikimedia.

1645 r. – Spalono na stosie Reginę Boroszkę ze Stęszewa, pod zarzutem uprawienia czarów. Kobieta ta utrzymywała, jakoby miała stosunki seksualne z kilkoma diabłami.

1652 r. – W uroczystej procesji przeniesiono z bramy Wrocławskiej do katedry krzyż uznany za cudowny. Chrystus zawieszony na tym krzyżu miał przemówić w obronie niesłusznie skazanego na śmierć.

1654 r. – 12 sierpnia w Poznaniu zaobserwowano całkowite zaćmienie słońca. Zjawisko to wywołał trwogę w sercach mieszczan.

1655 r. – Do miasta wkroczyły wojska szwedzkie. 

Król Szwecji Karol X Gustaw. Źródło: Wikimedia.

1656 r. – Szwedów zastąpiły w mieście wojska sprzymierzonego z nimi elektora brandenburskiego.

1657 r. – Do ograbionego i zniszczonego miasta wkroczyły wojska polskie.

1663 r. – Uczniowie kolegium jezuickiego pobili się z uczniami kolegium Lubrańskiego. Wygrali wychowankowie jezuitów.

1667 r. – Tegoż roku w miesiącu maju Stanisław i Adam Golińscy, właściciele Jarogniewic pod Kościanem najechali z kilkunastu ludźmi wieś miejską Jeżyce i kmiecia Adama Kuszlę z familią i dobytkiem całym do swej dziedzicznej wsi uprowadzili wpierw nim się o tym gwałcie na ratuszu dowiedziano. Do tego gwałtu nie było innej przyczyny, jak poddanym Golińskich, lubo do Jeżyc w młodym bardzo wieku przybył, tu się ożenił i chleba dorobił.

1673 r. – Spalił się częściowo klasztor bernardynów. 

Kościół Bernardynów. Źródło: Wikimedia.

1678 r. – Przy ulicy Psiej założono klasztor Karmelitanek.

1692 r. – Wojewoda łęczycki Rafał Leszczyński, ojciec przyszłego króla, Stanisława, objął urząd starosty generalnego wielkopolskiego.

1694 r. – W drodze do swojego małżonka, elektora bawarskiego, zatrzymała się w Poznaniu Teresa Kunegunda, córka króla Jana III Sobieskiego.

1696 r. – Poćwiartowano żywcem Macieja Straszewskiego z Rogoźna za zamordowanie szlachcica Tomickiego. Ciało skazanego wbito na pal i wystawiono na widok publiczny pod szubienicą.

1698 r. – Wielka powódź w Poznaniu.

Źródło:

Zygmunt Boras, Lech Trzeciakowski, W dawnym Poznaniu. Fakty i wydarzenia z dziejów miasta do roku 1918, Poznań 1971.