O profesji kata w dawnym Poznaniu

Wzbudzał strach, obrzydzenie i nienawiść. Był wykluczony poza nawias społeczeństwa. Utrzymywanie kontaktów towarzyskich, czy choćby przebywanie od czasu do czasu w jego towarzystwie, narażało na towarzyski ostracyzm. A jednak trudno bez niego wyobrazić sobie funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości w dawnych miastach. Wymuszał torturami zeznania, wykonywał wyroki śmierci, ale miał też szereg innych obowiązków. Mowa tu oczywiście o kacie. Mimo powszechnej pogardy, jaką wzbudzał, to właśnie jemy poświęcono najstarszy świecki pomnik w Poznaniu. Mowa tu oczywiście o posągu wieńczącym pręgierz.

Usługi kata nie były tanie, stąd tylko najbogatsze miasta mogły sobie na niego pozwolić. Grody mniejsze i

Ferdinand Foch w Poznaniu

Poznań odwiedziło wiele wybitnych osobistości ze świata polityki, kultury i wojskowości. Bywali tu królowie, prezydenci i premierzy, artyści i generałowie. Każda z tych wizyt była w jakiś sposób szczególna i każda warta jest przypomnienia, jednakże mało kto był witamy z taką atencją, czy wręcz boską czcią, jak marszałek Francji, Wielkiej Brytanii i Polski, Ferdinand Foch (1851 – 1929).

Marszałek F. Foch, źródło: Wikimedia.

Ferdinad Foch był jednym z czołowych francuskich dowódców z okresu I wojny światowej, a pod koniec wojny został nawet naczelnym wodzem Sił Sprzymierzonych i przewodniczącym Rady Wojennej Sił Sprzymierzonych. Dowodzone przez niego bitwy kończyły się powstrzymywaniem wojsk niemieckich, ale jednocześnie kosztowały armię francuską tysiące poległych. We wrześniu 1918 roku dowodzona przez niego kontrofensywa nad Sommą, zadecydowała o pokonaniu Niemiec. Był jednym z sygnatariuszy rozejmu w Compiègne 11 listopada 1918 roku. Znany był ze swojej nieprzejednanej wrogości w stosunku do

Najstarsza poznańska nekropolia

Każdy z nas ma chyba swoje ulubione miejsca w Poznaniu. Zakątki, do których lubi chodzić sam, lub z przyjaciółmi. Jednym z moich ulubionych miejsc w grodzie Przemysła jest Wzgórze Świętego Wojciecha. Zabieram tam wszystkich moich znajomych spoza Poznania, którzy chcą zwiedzić to miasto. Lubię zwłaszcza spacerować alejkami Cmentarza Zasłużonych. Wydaje się wtedy, że czas się zatrzymał...

Nagrobek Anieli z Liszkowskich Dembińskiej, źródło: Wikimedia.

Historia cmentarza sięga początków XIX wieku. Powstał on jako cmentarz parafialny kolegiaty św. Marii Magdaleny, ówczesnej fary, która została zniszczona przez pożar w 1780 roku i której pozostałości rozebrano w 1802 roku. Funkcję kościoła farnego przyjął kościół pojezuicki św. Stanisława Biskupa i Męczennika. Założenie nowego cmentarza wiązało się z likwidacją starego, umiejscowionego w okolicy dzisiejszej ulicy Wszystkich Świętych. Nowy cmentarz został założony w 1808 roku, ale dopiero w 1810 roku ówczesny proboszcz parafii farnej, ksiądz Marcin Hantush podpisał umowę z poznańskim konwentem

O poznańskich łaźniach

Wbrew powszechnie panującej opinii o higienie osobistej w dawnych wiekach, średniowiecze nie było tak brudne, jak zwyklibyśmy uważać. Ludzie ówcześni lubili się kąpać i czynili to często, mimo nauki Kościoła, który kąpiele uważał za grzeszne folgowanie ciału. Duchowni zalecali powstrzymywanie się od ablucji, jako wyraz ascezy. Dopiero w późniejszych wiekach, od XVI do XVIII, częste mycie uznano za zbędne, a nawet szkodliwe dla zdrowia. Wobec trudności z dostępem do wody w miastach, chętnie korzystano z publicznych łaźni. Przyjrzyjmy się zatem funkcjonowaniem łaźni w dawnym Poznaniu.

Źródło: Wikimedia.

U Słowian we wczesnym średniowieczu, dominowały łaźnie parowe, w których para powstawała przez polanie wodą rozgrzanych kamieni. W kronice Galla Anonima znajdujemy informację, że Bolesław Chrobry

Ustrój renesansowego Poznania

Wiele miesięcy temu pisałem o ustroju Poznania w okresie średniowiecznym, a konkretnie od momentu lokacji w 1253 roku, kiedy to wykształciły się wszystkie organy władzy miejskiej, charakterystyczne dla miast średniowiecznych. Dziś kontynuacja tematu. Postaram się omówić ustrój miasta w okresie renesansu, czyli od początku XVI do mniej więcej połowy XVII wieku. Miasto przeżywało wtedy swój „złoty wiek”, o czy już doskonale wiemy. Zdaję sobie sprawę, że dla wielu z Państwa temat ten może się wydać dość nudny, co zresztą doskonale rozumiem, nie mniej postaram się go podać w przystępnej formie. Uważam ponadto, że warto po prostu widzieć, jak wyglądał zarząd miasta w dawnych wiekach. 

Loggia ratusza poznańskiego, źródło: Wikimedia.

Od czasów okrzepnięcia ustroju miejskiego w Poznaniu, po wykupieniu przez miasto dziedzicznego wójtostwa w XIV wieku, władzę w mieście sprawowały „trzy porządki”. Były to: rada miejska,  ława

Tragiczna historia Ludgardy

Dzisiejszy tekst napisałem z myślą o zawsze uśmiechniętej, przemiłej, uroczej i niezwykle mądrej dziewczynce, Martynce Metce.

A gdy ja ujrzał, spodobała mu się jej osoba. I tamże w kraju wspomnianego księcia Barnima, w mieście Szczecinie pojął ja za żonę. A stało się to, gdy kończył szesnasty rok życia.

Tymi słowami autor Kroniki Wielkopolskiej opisał moment spotkania i zaślubin szesnastoletniego księcia wielkopolskiego, Przemysła II z dwunasto- lub trzynastoletnią księżniczką Ludgardą, córką księcia Meklemburgii. Nikt nie przepuszczał, że tak pięknie rozpoczęte pożycie małżeńskie, zakończy się tak tragicznie i położy się cieniem nad całym  panowaniem Przemysła. Do dziś nie ma zgody wśród historyków,

Trakt Królewsko-Cesarski. Podróż po historii Poznania, częśc 3

Dziś trzecia i zarazem ostatnia wycieczka Traktem Królewsko-Cesarskim. Nie oznacza to oczywiście, że rozstajemy się z nim na zawsze. Mam zamiar wracać co jakiś czas na Trakt a także opowiadać o atrakcjach, jakie organizuje dla poznaniaków i turystów Centrum Turystyki Kulturowej „Trakt”. Dziś spacer po Poznaniu wieku dziewiętnastego i początków dwudziestego.

Hotel Bazar, źródło: Wikimedia.

Wychodząc ze Starego Rynku ulicą Paderewskiego (dawniej ul. Nowa) istniejącą od 1839 roku, oglądamy słynny hotel Bazar, zbudowany w tym miejscu w 1839 roku przez Spółkę Akcyjną Bazar Poznański.

Perły Starego Rynku, część 4

Odwach

Każdy, kto pierwszy raz odwiedza Stary Rynek w Poznaniu, z pewnością zwróci uwagę na zgrabny, parterowy budynek w stylu klasycystycznym. Mowa tu oczywiście o odwachu, czyli siedzibie warty głównej garnizonu z biurami komendy i aresztem, lub po prostu wartowni. Słowo odwach pochodzi od niemieckiego Hauptwache, czyli „warta główna”.

Źródło: Wikimedia.

Pierwszy odwach znajdował się na parterze ratusza i służył tzw. wojsku miejskiemu. Był to niewielki oddział najemnych żołnierzy, zobowiązanych do obrony miasta i zapewnienia w nim porządku. Oddział był rzeczywiście niewielki, bo liczył zaledwie kilkudziesięciu ludzi i nie mógł samodzielnie bronić miasta. Spełniał

Matka, żona i nauczycielka, czyli pozycja kobiet w dziewiętnastowiecznym Poznaniu

Wiek XIX przyniósł prawdziwą rewolucję ze wszystkich dziedzinach życia, począwszy od nauki, techniki i sztuki po politykę, ekonomię i stosunki społeczne. Przemiany nie ominęły także pozycji kobiet. Nadal jej rola była postrzegana dość tradycyjnie, jako żony i matki, ale coraz więcej kobiet chciało wyjść poza ramy wyznaczone im przez społeczeństwo. Mimo różnorakich trudności, kobiety szły na studia, a niektóre zrobiły nawet wielkie kariery naukowe, jak chociażby nasza Maria Skłodowska-Curie. W drugiej połowie XIX wieku w Anglii powstał ruch sufrażystek, domagający się praw wyborczych dla kobiet, choć w większości krajów europejskich, uzyskały one je dopiero po I wojnie światowej. Ruch emancypacji kobiet stawał się coraz silniejszy, a ponieważ Poznań nie był samotną wyspą w europejskim morzu, to i do tego miasta